Freya von Moltke : De Kreisauer Kreis

Freya von Moltke (née Deichmann) is overleden. De Duitse was de weduwe van Helmuth James Graf von Moltke, één van de mede-oprichters van de Kreisauer Kreis, een niet-gewelddadige verzetsorganisatie tegen het Nazi-regime in de jaren '30 en '40 van de vorige eeuw. Von Moltke - een verre verwant van de beroemde Pruisische generaal Helmuth von Moltke de Oudere - was vanaf dag één gekant tegen Hitler en zijn bende. Toen die de macht overnam in 1933, moesten de von Moltkes machteloos toezien hoe de ene vrijheid na de andere de vuilbak werd ingesmeten door de bruinhemden.
Het koppel woonde toen op hun landgoed te Kreisau in Silezië (tegenwoordig in Polen), waar Freya's echtgenoot voor een groot deel zelf mee had geholpen op de boerderij - in die tijd nog iets ongehoord voor iemand van adel - voor ook de von Moltkes een jachtopziener in dienst namen. Die sloot zich, met steun van zijn bazen, aan bij de Nazi-partij. Hij zorgde er zo voor dat de von Moltkes geen pottenkijkers van het regime op hun landgoed hadden.
Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog werd Freya's man opgeroepen voor de inlichtingendiensten van het leger. Hij reisde overal mee en schreef geregeld brieven aan zijn vrouw, waarin hij zijn walging uitsprak voor de manier waarop de Duitsers zich gedroegen in de bezette gebieden. Von Moltke merkte al vroeg op dat er iets niets pluis was met al die deportaties van de 'ongewensten' van de Arische maatschappij. Hij probeerde waar mogelijk stokken in de wielen van de Nazi's te steken. In Berlijn vond von Moltke enkele gelijkgezinden en zo begon de Kreisauer Kreis. De verzetsleden bespraken wat er gebeurd was met Duitsland: hoe was het mogelijk dat Hitler aan de macht kwam, wat was er fout gelopen, wat moest er weer rechtgetrokken worden en hoe na de oorlog? Freya hield zorgvuldig alle correspondentie en de notulen bij en verborg ze, op verzoek van haar man, op een plek die hij zelfs niet wist. In 1944 werd Helmuth James gearresteerd door de Gestapo omdat hij een kennis had gewaarschuwd dat hij opgepakt zou worden. Maar zelfs in de gevangenis bleef von Moltke verder samenzweren, tot aan de moordaanslag op Hitler in juli '44. Helmuth James von Moltke werd in januari 1945 voor het Volksgericht gesleept, veroordeeld en geëxecuteerd.
Na de oorlog slaagde Freya er in om, dankzij de Britten, Duitsland te verlaten. De papieren van haar man had ze heel de tijd in de bijenkorven op het landgoed verborgen. De familie verhuisde eerst naar Zuid-Afrika, maar daar hield ze het Apartheidsregime al snel voor bekeken. Ze keerde terug naar Berlijn en begon over de Kreisauer Kreis te schrijven. Door de jaren werd ze zo een symbool van principieel, geweldloos verzet tegen de Nazi's. Het voormalige landgoed in Kreisau werd omgebouwd tot een ontmoetingsplaats voor voormalige vijanden en een centrum voor internationaal vrede (http://www.kreisau.de). Door haar vele publicaties werd ze al snel beschouwd als dé autoriteit op het gebied van het Duitse anti-Naziverzet.
Freya von Moltke overleed in Norwich, Vermont, in de Verenigde Staten, waar ze uiteindelijk terecht was gekomen. Ze werd 98.