zaterdag 20 juni 2009

Neda Agha-Soltan : De Stem van Iran

"Neda Agha-Soltan hield geen tank tegen en stak zichzelf niet in brand. Ze had gewoon pech." Zo vatte De Morgen het einde van de Iraanse Neda Agha-Soltan samen. En dat Neda pech had, dat is wel dé understatement van de eeuw. Midden in de hevige protesten tegen de 'herverkiezing' van de Iraanse conservatieve president Ahmadinejad, het uithangbord van de ayatollahs, zat Neda samen met haar muziekleraar Hamid Panahi in het chaotische verkeer van Teheran. Het verkeer zat muurvast en omdat de airco van hun wagen constant haperde, besloten ze uit te stappen. Iets verderop klinken schoten, er lopen betogers voorbij die vluchten voor de gevreesde basij-milities, de gemotoriseerde knokploegen van de theocratie. We schrijven 18u30, plaatselijke tijd, als een enkel schot weerklinkt. Wat er dan gebeurt, heeft de hele wereld ondertussen al gezien: Neda zakt in elkaar en valt achterover, ze heeft een voltreffer recht in haar borstkas gehad. Iemand in de menigte roept "Ze is neergeschoten! Iemand, kom en neem haar mee!" Een dokter, Arash Hejazi, probeert het bloeden te stelpen en haar te reanimeren - de man is later uit Iran gevlucht uit vrees voor represailles omdat hij zijn verhaal uit de doeken deed. Alle hoop komt echter te laat: op de video's is te zien hoe Neda's ogen omhoogrollen en er bloed uit haar mond en neus komt. Weer klinkt er geroep: "Neda, wees niet bang, wees niet bang, Neda, blijf bij me, Neda, blijf bij me!" Haar laatste woorden waren "Ik brand, ik brand!". Binnen 2 minuten was ze dood. Ondertussen hadden omstaanders iemand van de basij van een motor getrokken en ontwapend. De man roept heel de tijd "Ik wou haar niet doden, ik wou haar niet doden!" Uiteindelijk laten ze hem lopen, omdat ze niet weten wat ze met hem moeten aanvangen. Zijn identiteitskaart houden ze bij en er worden talloze foto's van hem getrokken.

En in 2 dagen werd Neda Agha-Soltan het gezicht van de betogingen van de oppositie. Het hele gebeuren was opgenomen met een gsm en binnen de kortste keren stond de doodsstrijd van de jonge vrouw op Facebook, Twitter en Youtube. Al snel werd ze vergeleken met de Chinese "Tankman" van Tienanmen die op zijn eentje een colonne tanks stopte, of met Jan Palach, de Tsjechische student die zichzelf in brand stak als protest. Haar naam betekent trouwens "stem" in het Perzisch - vandaar dat ze over haar spreken als "de Stem van Iran". Of de dood van Neda ook effectief iets zal veranderen in Iran, dat is een andere vraag. Maar een icoon is de 26-jarige studente islamitische filosofie zeker al geworden.

En omdat er maar een kleine vonk nodig is voor een grote revolutie, hier de beruchte beelden van de "Stem" (niet voor gevoelige kijkers - u weze gewaarschuwd):

Geen opmerkingen: