SCHRIJVENDERWIJS
Schrijvenderwijs was ik ingeslapen,
schrijvenderwijs werd ik wakker bij nacht
omdat er woorden stonden te blaten
onder het open raam waar ik lag.
Wie had hen daar bijeengedreven,
was het de honger of was het de wind?
Ze stonden in een beginnende regen
doodstil te kleumen op het grind.
Toen heb ik ze mee naar boven genomen,
de grote ruit van de spiegel besloeg.
Ik had voordien nooit geweten hoe men
woorden halfslapend naar boven droeg.
Maar 's morgens vroeg toen ik ontwaakte
waren ze weg en de deur stond los.
De zon scheen hoog en droog, er zaten
vogels te lachen in het bos.
(uit Guillaume van der Graft, Vogels en Vissen, 1953)
De Nederlandse dichter Guillaume van der Graft is op 90-jarige leeftijd overleden. Guillaume van der Graft was de schrijversnaam van Willem Barnard, een predikant van de Gereformeerde Kerk. Van der Graft debuteerde als dichter na de oorlog (die hij in Berlijn doorbracht in het kader van de Arbeitseinsatz omdat hij had geweigerd de loyaliteitsverklaring te ondertekenen) met de bundel In Exilio (1946).
Zijn grote doorbraak kwam er in 1953 met zijn bundel Vogels en Vissen. Van der Graft nam -evenals bijvoorbeeld Leo Vroman en Hans Lodeizen- een dubbelzinnige positie in in het toenmalige literaire landschap, tussen de traditie en de literaire vernieuwing van de Vijftigers in. Levensbeschouwelijk staat hij met zijn christelijke inspiratie mijlenver van het nihilisme van Lucebert en consorten. Van der Graft zag het als de profetische taak van het dichten om de bedreigingen van het menszijn te bezweren. Waar hij wel aansluiting vindt bij het experiment is in de autonomie van de taal. Zijn beroemde gedicht Romp de ligman hieronder is een mooi voorbeeld van de vernieuwende poëtische beeldentaal waarvan hij gebruik maakt. De taal bestaat niet enkel meer uit een een aaneensluiting van verwijzende tekens, de aandacht verschuift naar de verschijningsvorm zelf.
Onder zijn eigen naam Willem Barnard genoot hij ook aanzienlijke bekendheid als één van de voornaamste dichters van het Liedboek voor de Kerken (1973), tegenwoordig het meest gebruikte liedboek van de protestantse kerken in Nederland waarin de psalmen na meer dan 200 jaar eens een nieuwe berijming kregen. Hij was ook de vader van auteur Benno Barnard.
Guillaume van der Graft publiceerde in totaal meer dan 25 dichtbundels doorheen zijn carrière. Als toemaatje hieronder één van zijn meest vermaarde gedichten.
ROMP DE LIGMAN
Het huis is opgegroeid in 't gras
en Romp de ligman woont erin
met zijn huisdieren
en dat is niet Blaat het afwachtschaap
of Aalmoes de aaipoes of
het spiegelhondje Ego
maar dat is Ha
de tamme kijkvos van mijn ogen
en Schuw de wurgkip van mijn keel
en dat is Ook
de lange vogel in de luisterwei
en het handrattenpaar met hun tien jongen
maar het intiemste huisdier
is Wim de witte denkworm in het hout
wanneer tenminste niet
het angstinsect zijn sprieten scherpt
naamloos op 't middenrif.
(uit Guillaume van der Graft, Vogels en Vissen, 1953)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten